η επιστολή σε pdf εδώ: https://drive.google.com/file/d/1_AXYqeRxIjDhIc-esOADHQW4YJNl3k_4

Επιστολή των εκπροσώπων των Περιβαλλοντικών Οργανώσεων στο Συμβούλιο Υδάτων Ηπείρου

Προς : 1. Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας

2. Διεύθυνση Υδάτων Ηπείρου

Κοινοποίηση : ΜΜΕ Ηπείρο

Συμμετέχουμε στο Συμβούλιο Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας με χωρική αρμοδιότητα την Ήπειρο εκπροσωπώντας 30 περιβαλλοντικές οργανώσεις, πανελλαδικές και τοπικές. Παρά τις επίμονες εκκλήσεις και τις οχλήσεις μας, το Συμβούλιο, αν και έχει συγκροτηθεί από το 2014 και έκτοτε έχει τροποποιηθεί ως προς τη σύνθεσή του αρκετές φορές (την τελευταία με την 57880/28-5-2020 απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας), κατά σκανδαλώδη τρόπο επί 7 σχεδόν χρόνια δεν έχει συνεδριάσει ούτε μία φορά ούτε και έχουμε λάβει ως μέλη του κάποιο ενημερωτικό έγγραφο για κρίσιμα ζητήματα διαχείρισης νερού της περιοχής. Το έλλειμμα δημοκρατίας και διαφάνειας, με πλήρη την ευθύνη του έχοντος την αρμοδιότητα σύγκλησης του Συμβουλίου Προέδρου του και Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, είναι κάτι παραπάνω από τραγικό!

Πολύ περισσότερο, που σύμφωνα με τη νομοθεσία (ν. 3199/2003 άρθρο 6, όπως τροποποιήθηκε με τους ν. 4117/2013 και 4423/2016), κάθε διαδικασία αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής γίνεται με την καθοριστική εμπλοκή του Περιφερειακού Συμβουλίου Υδάτων. Ειδικότερα το Συμβούλιο δημοσιοποιεί το Σχέδιο και κάθε αναθεώρηση (επομένως και κάθε επιμέρους τροποποίησή του !) στο κοινό, ώστε αυτό να πληροφορηθεί το περιεχόμενό του και να συμμετάσχει στη δημόσια διαβούλευση, και στη συνέχεια γνωμοδοτεί πριν από την έγκρισή του. Επίσης εκφράζει τη γνώμη του για κάθε θέμα προστασίας και διαχείρισης των υδάτων, που υποβάλλει σ’ αυτό ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – και κατά το πνεύμα της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60 θα πρέπει να υποβάλλει όλα τα θέματα, που επηρεάζουν υδάτινα σώματα, επιφανειακά ή υπόγεια. Καταγγείλαμε αυτή τη συνειδητή περιφρόνηση του Συμβουλίου Υδάτων και τον Οκτώβριο του 2017, κατά τη διαδικασία της 1ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου, η οποία ολοκληρώθηκε με την έκδοση της απόφασης της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων με αρ.Ε.Γ.οικ.907/2017 (ΦΕΚ 4664/Β/29-12-2017).

Από δημοσίευμα στην ηλεκτρονική ιστοσελίδα pb news των Ιωαννίνων (Αποκλειστικό: Οι διαδρομές ενός Μέτρου που απειλεί το νερό στο Λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων – PBNEWS – Ειδήσεις με ονοματεπώνυμο), πληροφορηθήκαμε ότι τροποποιήθηκε, αυθαίρετα και υπό συνθήκες μυστικότητας και αδιαφάνειας, το συμπεριλαμβανόμενο στην ανωτέρω απόφαση της ΕΓΥ και στη σχετική ΣΜΠΕ Συμπληρωματικό Μέτρο με κωδικό αριθμό Μ05Σ0803, το οποίο απαγορεύει την εκτέλεση νέων γεωτρήσεων και την αύξηση των απολήψεων από υφιστάμενες γεωτρήσεις στο Υπόγειο Υδατικό Υποσύστημα Μιτσικελίου (κωδικός EL0500181), πέραν των ειδικών περιπτώσεων (ύδρευσης, αντικατάστασης κλπ.) που θα εξετάζονται από τη Διεύθυνση Υδάτων με την υποβολή τεκμηριωμένης υδρογεωλογικής έκθεσης. Ο στόχος αυτού του διαχειριστικού μέτρου είναι προφανής, η επάρκεια των υπογείων υδατικών αποθεμάτων του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων για τα δημόσια δίκτυα ύδρευσης και η διασφάλιση των αναγκών των πολιτών, δηλαδή σε τελική ανάλυση του δημοσίου συμφέροντος. Το δημοσίευμα εντοπίζει μια «κρυφή διαδρομή» τροποποίησης της αναλυτικής περιγραφής του μέτρου, η οποία διεύρυνε απαράδεκτα τη δυνατότητα νέων απολήψεων νερού και κατέληξε να διευκολύνει ιδιωτική βιομηχανία εμφιάλωσης να αυξήσει τα δικαιώματα άντλησης νερού στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων κατά 170.000 m3 το χρόνο (από 300.000 m3 σε 470.000 m3) από δύο σημεία υδροληψίας, σύμφωνα με πρόσφατη έγκριση άδειας χρήσης νερού. Σημειωτέον μάλιστα ότι, σύμφωνα πάντοτε με το δημοσίευμα, από τις 11-3-2021 εκκρεμεί αίτημα της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης – Αποχέτευσης Ιωαννίνων προς τη Διεύθυνση Υδάτων Ηπείρου για την ετήσια αύξηση κατά 2 εκατομμύρια m3 της αντλούμενης ποσότητας ύδατος από το υδατικό υποσύστημα Μιτσικελίου για την κάλυψη των υδρευτικών αναγκών των πολιτών του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων.

Όλα τα παραπάνω είναι εξαιρετικά σοβαρά και ανησυχητικά και επιβάλλουν την άμεση σύγκληση του Συμβουλίου Υδάτων Ηπείρου για τη συζήτηση του θέματος στα πλαίσια της γνωμοδοτικής του αρμοδιότητας, τη δρομολόγηση διαδικασιών διοικητικής ανάκλησης ή δικαστικής προσφυγής εναντίον τόσο της τροποποίησης του διαχειριστικού μέτρου όσο και της άδειας χρήσης νερού με αύξηση των ποσοτήτων άντλησης από ιδιωτική βιομηχανία και τη διερεύνηση τυχόν ευθυνών στη διαδικασία, τόσο ποινικών (για τα αδικήματα της απιστίας, της παράβασης καθήκοντος κλπ.) όσο και πειθαρχικών. Και, σε κάθε περίπτωση, επιβάλλεται να σταματήσει η τακτική της συνειδητής (και παράνομης κατά τις προβλέψεις του ν. 4042/2012) υποβάθμισης του Συμβουλίου Υδάτων Ηπείρου.

Ιωάννινα, 8 Απριλίου 2021

Οι Εκπρόσωποι των Περιβαλλοντικών Οργανώσεων στο Συμβούλιο Υδάτων Ηπείρου

1. Ιωάννης Παπαδημητρίου, Δικηγόρος, τακτικό μέλος
2. Νικόλαος Μπούκας – Ανέστης, Βιολόγος, αναπληρωματικό μέλος

Τα τελευταία χρόνια το έργο κατασκευής του Μεγάλου Δακτυλίου απασχολεί σοβαρά την τοπική κοινωνία των Ιωαννίνων και αποτελεί μείζον θέμα συζήτησης και συνεχών αντιπαραθέσεων. Κάθε αναπτυξιακό έργο θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα το καλό του κοινωνικού συνόλου και την προστασία του περιβάλλοντος. Είναι αυτονόητο πως εάν κατά τον σχεδιασμό του έργου δεν λαμβάνεται υπόψη ειδικότερα ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος του σε κρίσιμα ενδιαιτήματα της περιοχής όπως οι υγρότοποι, που προστατεύονται διεθνώς ως “πράσινη υποδομή”, τότε έχουμε τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα, ήτοι καταστροφή του περιβάλλοντος και υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Στην περίπτωση μας η κατασκευή του αυτοκινητόδρομου επονομαζόμενου και ως “Μεγάλου Δακτυλίου” θα έχει ως αποτέλεσμα την πλήρη και μη αντιστρεπτή καταστροφή και ενός υγροτόπου στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων, ήτοι του υγροτόπου Τσαμαρά, τη στιγμή μάλιστα που στην υπόλοιπη Ευρώπη γίνονται προσπάθειες διάσωσης κάθε αντίστοιχου τέτοιου υγροτόπου.

Επειδή είναι βέβαιο ότι οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ως άνω έργου στην πόλη και τους κατοίκους της δεν έχουν μελετηθεί συνολικά, ως Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων δημοσιοποιούμε, προς ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας, την Έκθεση του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), με την ιστορική εξέλιξη του υγροτόπου και την ανάγκη άμεσης προστασίας αλλά και αποκατάστασής του, όπως γίνεται σε ανάλογες περιπτώσεις σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων, ο υγρότοπος Τσαμαρά, έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο υγροτόπων που πρόσφατα κατάρτισε το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων για το ηπειρωτικό τμήμα της χώρας, στο πλαίσιο διακρατικού έργου (WetMainAreas, INTERREG BalkanMed) το οποίο υλοποιήθηκε σε συνεργασία με το Τμήμα Βιοποικιλότητας και Προστατευόμενων Περιοχών του ΥΠΕΝ, με σκοπό την προώθηση της διατήρησης και θεσμικής προστασίας τους. Ο υγρότοπος «Τσαμαρά» βρίσκεται στα όρια του αστικού ιστού της πόλης των Ιωαννίνων, περιλαμβάνεται σε περιοχή του Δικτύου Natura 2000 (GR21300012 Ευρύτερη Περιοχή Πόλης Ιωαννίνων) και αποτελεί μέρος ενός συμπλέγματος πολυάριθμων λιμνίων και ελών που αποτελεί και ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του λεκανοπεδίου. Λόγω της θέσης του σε ένα ευρύτερο τοπίο όπου κυριαρχούν αστικές και αγροτικές εκτάσεις, συνιστά νησίδα βιοποικιλότητας για είδη που διαβιούν και μετακινούνται μεταξύ των περιοχών του δικτύου NATURA 2000 και των διασυνδεδεμένων φυσικών περιοχών. Ως εκ τούτου, ενέχει το ρόλο «πράσινης υποδομής» παρέχοντας, εκτός από ενδιαίτημα για άγρια είδη, οικοσυστημικές υπηρεσίες όπως φυσική συγκράτηση υδάτων και πλημμυρικών φαινομένων, αναψυχή, εκπαίδευση και έρευνα. Πρόκειται για εσωτερικό έλος με μόνιμη και εποχική κατάκλιση, συνολικής έκτασης περίπου 82 στρεμμάτων, το οποίο αναπτύσσεται κατά μήκος αποστραγγιστικής τάφρου λόγω υψηλής υπόγειας στάθμης και εποχικών κατακλίσεων. Σύμφωνα με τον τοπογραφικό χάρτη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού του έτους 1939 ο υγρότοπος Τσαμαρά καταλάμβανε τότε έκταση 190 στρεμμάτων. Με βάση το ιστορικό αρχείο δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης και από επιτόπιες επισκέψεις τεκμηριώνεται η παρουσία του υγροτόπου και κατά τα τελευταία δεκατρία χρόνια. Ιδιαίτερα δε πρέπει να τονιστεί ότι έχει συμβεί κατά θέσεις φυσική επανεγκατάσταση των υγροτοπικών συνθηκών, όπως κατά τα έτη 2014 και 2017. Το φαινόμενο αυτό τεκμηριώνει την κυριαρχία των υγροτοπικών συνθηκών στην περιοχή (υψηλή υπόγεια στάθμη και επιφανειακή κατάκλιση) και αποτελεί ισχυρή ένδειξη για τις δυνατότητες αποκατάστασής του. Ιδιαιτέρως δε, δεικνύει τον κίνδυνο πλημμυρών που ενέχεται σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων, εάν συρρικνωθεί περαιτέρω ή αφανιστεί πλήρως το υγροτοπικό οικοσύστημα.

Επιπρόσθετα σε πρόσφατη μελέτη που ανατέθηκε από τον Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας και υλοποιήθηκε από το Εργαστήριο Μοριακής Οικολογίας και Γενετικής της Διατήρησης του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Παν/μίου Ιωαννίνων, σχετικά με την παρουσία του είδους προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Triturus macedonicus (Μακεδονικός τρίτωνας) στη λεκάνη της λίμνης Παμβώτιδας, διερευνήθηκαν ενδελεχώς 60 μικροί υγρότοποι. Σύμφωνα με το συνημμένο έγγραφο του Εργαστηριού:

• Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει την ευεργετική επίδραση των δράσεων αποκατάστασης υποβαθμισμένων υγροτόπων καθώς και της δημιουργίας νέων, στην πληθυσμιακή κατάσταση των ειδών των αμφιβίων, καθώς και στη συνολική κατάσταση της βιοποικιλότητας των αντίστοιχων περιοχών.

• Η διατήρηση και αποκατάσταση του υγροτόπου Τσαμαρά θα λειτουργήσει ευεργετικά ως προς την αύξηση της βιοποικιλότητας της περιοχής της λεκάνης της Παμβώτιδας.

Σημειώνουμε ότι ο υγρότοπος, κατά παράβαση της Εθνικής και Κοινοτικής σχετικής νομοθεσίας, δεν έχει συμπεριληφθεί στη μελέτη κατασκευής και έτσι προγραμματίζεται να καταστραφεί ολοκληρωτικά, κάτι που δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει αποδεκτό και θα επιφέρει νέες καθυστερήσεις και ανατροπές. Η περιβαλλοντική νομοθεσία δεν είναι εδώ για να εφαρμόζεται “κατά το δοκούν”, αλλά αποτελεί δικαίωμα και υποχρέωση του κράτους και του καθένας μας σύμφωνα και με το Σύνταγμα της χώρας.

Για το ΔΣ του
Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων
Ο Πρόεδρος
Νίκος Μπούκας

Συνημμένα – Εκθέσεις σχετικά με τη σημασία του υγροτόπου Τσαμαρά και την ανάγκη προστασίας και αποκατάστασής του

Εδώ το Δελτίο Τύπου σε pdf

[1] Έκθεση Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ)

[2] Έκθεση Εργαστηρίου Μοριακής Οικολογίας και Γενετικής της Διατήρησης του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Την Κυριακή 12 Μαΐου 2019, ώρα 11 το πρωί, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων σε συνεργασία με το ΣΥΛΛΟΓΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ σας καλούν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων στη διπλή θεματική εκδήλωση «Οι άνθρωποι και η λίμνη 20.000 χρόνια πριν – Οι άνθρωποι και η λίμνη σήμερα».

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ -ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
«ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ Η ΛΙΜΝΗ 20.000 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ – ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ Η ΛΙΜΝΗ ΣΗΜΕΡΑ»
Είσοδος ελεύθερη στην εκδήλωση

Την Κυριακή 12 Μαΐου 2019, ώρα 11 το πρωί, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων σε συνεργασία με το Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων σας καλούν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων στη διπλή θεματική εκδήλωση «Οι άνθρωποι και η λίμνη 20.000 χρόνια πριν – Οι άνθρωποι και η λίμνη σήμερα», η οποία θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του επιτυχημένου πανελλαδικού θεσμού του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού «Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές» για τη διασύνδεση φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος.

Η δράση απευθύνεται στο ευρύ κοινό. Στοχεύει να αναδείξει όψεις της διαχρονικής οικολογικής και πολιτισμικής αξίας της λίμνης Παμβώτιδας και τις κατά καιρούς μεταβολές του μεγαλύτερου και σύνθετου αυτού οικοσυστήματος της Ηπείρου, που αποτελεί ταυτόχρονα μία από τις παλαιότερες υδρογεωλογικές τέτοιες λεκάνες της Ευρώπης, με ηλικία σχηματισμού πριν τουλάχιστον 2 εκατομμύρια χρόνια.

Η δράση θα αναπτυχθεί σε δύο φάσεις:
Α. Περιήγηση-ενημέρωση στον εκθεσιακό τομέα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων για τους μετακινούμενους προϊστορικούς κυνηγούς και τροφοσυλλέκτες της εποχής των πιο πρόσφατων παγετώνων, πριν περίπου 20.000 χρόνια, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν ως περιστασιακό κατάλυμα το σπήλαιο της Καστρίτσας, στα ριζά του ομώνυμου λόφου. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί συνδυαστικά σε αρχαιολογικά και περιβαλλοντικά στοιχεία. Πολυετείς διεπιστημονικές έρευνες έχουν φέρει στο φως τρόπους και δίκτυα εκμετάλλευσης της πλουσιοπάροχης χερσαίας και υδρόβιας πανίδας, αναφορικά με τις διατροφικές επιλογές και τις κοινωνικές σχέσεις των παλαιότερων κατοίκων της ενδοχώρας της Ηπείρου.
Β. Ανοιχτή συζήτηση, στον κήπο του Μουσείου, για την προστασία και τη διαχείριση της λίμνης, του σπάνιου αυτού κοινού αγαθού, το οποίο στη σύγχρονη εποχή έχει υποστεί πολύπλευρη ανθρωπογενή πίεση, με ορατή τη διατάραξη και επισφάλεια του οικολογικού ισοζυγίου. Τη συζήτηση θα εμπλουτίσουν με σχολιασμό: ο Νίκος Μπούκας, βιολόγος–ορνιθολόγος, η Δήμητρα Γούση, εικαστικός, ο Γιάννης Παπαδημητρίου, δικηγόρος και ο Γιάννης Πάσχος, ιχθυολόγος και συγγραφέας.

Υπεύθυνος προγράμματος: Ελένη Κοτζαμποπούλου, αρχαιολόγος, ekotzampopoulou@culture.gr
Ώρα εκδήλωσης: 11.00 π.μ.
Σημείο Συνάντησης: Είσοδος Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων, Πάρκο Λιθαρίτσια
Τηλ. επικοινωνίας: 26510-01075

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΟΠΩΣ ΚΑΤΑΤΕΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΕΣΤΆΛΗΣΑΝ ΚΑΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ.

____

Αξιότιμοι Κύριοι

Ο Σύλλογός μας επιδιώκοντας να βοηθήσει στις προσπάθειες για τη σωτηρία της λίμνης μας καταθέτει τις κατωτέρω επισημάνσεις και προτάσεις του, ελπίζοντας να συμβάλλει στην ουσιαστική επίτευξη του σκοπού του Π.Δ. ήτοι της αποκατάστασης του οικοσυστήματος της Λίμνης Παμβώτιδας.

Α. ΓΕΝΙΚΑ

   Πέρασαν σχεδόν δέκα χρόνια από τη σύνταξη του πρώτου Σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος για τη Λίμνη Παμβώτιδα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Έκτοτε ακολούθησαν διάφορα Σχέδια, το καθένα χειρότερο από τα προηγούμενα, όπως έχει επισημάνει εύστοχα το Τμήμα Ηπείρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης επί ενός από αυτά:  «Οικονομικά συμφέροντα, πολιτικές σκοπιμότητες, παρασκηνιακές μεθοδεύσεις από ντόπιους παράγοντες, ανεπίσημα και ανυπόγραφα κείμενα, ολιγωρία και καθυστέρηση και από την Κεντρική Διοίκηση του Υπουργείου, είχαν ως αποτέλεσμα την παραγωγή ενός Σχεδίου Π.Δ., που μοναδικό στόχο είχε να ισορροπήσει όλα τα παραπάνω αντί να προστατεύσει τη λίμνη και το οικοσύστημά της … Αντί να είναι καλύτερο από τα προηγούμενα και να δημιουργεί ουσιαστικές προϋποθέσεις για την προστασία και διαχείριση της λίμνης, είναι το χειρότερο που έχει κατατεθεί έως τώρα » (αρ. πρωτ. ΤΕΕ/Τμ. Ηπ. 764/24-4-2012).

Οι παραπάνω  επισημάνσεις του ΤΕΕ ισχύουν και για το σημερινό υπό διαβούλευση Σχέδιο, το οποίο, παρά τις όποιες διαφοροποιήσεις, είναι άκρως εχθρικό και καταστροφικό για την Παμβώτιδα, καθώς μεταξύ άλλων:

• Δεν προβλέπει την επανασύνδεση της υδάτινης επιφάνειας της λίμνης με τις κύριες πηγές τροφοδοσίας της που βρίσκονται στον υγρότοπο Αμφιθέας. Αντί για την προστασία του υγροτόπου και των πηγών νομιμοποιεί ρητά τη μεγαλύτερη ίσως απειλή αυτής της περιόδου για τη συνολική ανάταξη του λιμναίου οικοσυστήματος, ήτοι ναυταθλητικές εγκαταστάσεις εντός του υγροτόπου θυσιάζοντας την αποκατάσταση των φυσικών και βιολογικών λειτουργιών ολόκληρης της λίμνης, την κρίσιμη κατάσταση της οποίας δεν παραλείπουν κατά τα λοιπά να επισημαίνουν οι πάντες.
• Δεν προβλέπει καμία ρύθμιση σχετικά με την απομάκρυνση των τεχνητών αναχωμάτων Αμφιθέας και Ανατολής -Κατσικά ώστε να δημιουργηθούν στους ανενεργούς και αποξηραμένους υδροβιότοπους συνθήκες επανάκαμψης της απολεσθείσης βιοποικιλότητας, ως απαραίτητης  προϋπόθεσής  για την ουσιαστική προστασία και αποκατάσταση του υπό κατάρρευση ευαίσθητου και ευπαθούς οικοσυστήματος της Παμβώτιδας
• Νομιμοποιεί την μετατροπή του τεράστιου υγροβιότοπου Ανατολής – Κατσικά σε χερσαία έκταση με συνέπεια τον αφανισμό των υγρολιβαδικών εκτάσεων, όπου προ της κατασκευής του αναχώματος γινόταν η εναπόθεση του οργανικού φορτίου της λίμνης και ο φυσικός της αυτοκαθαρισμός και αποτελούσαν πεδία φυσικής αναπαραγωγής ψαριών και πουλιών, σημεία ζωτικά για τη λειτουργία του οικοσυστήματος. Οποιαδήποτε άποψη για οικολογική διαχείριση των βιοτόπων θυσιάστηκε στο βωμό της οικιστικής ανάπτυξης σε βάρος της Λίμνης και των οικοσυστημάτων, σε βάρος του περιβάλλοντος που αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα της ευρύτερης περιοχής.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΠΙ

Α) Να ορισθεί ο τίτλος του Π.Δ. ως εξής: Χαρακτηρισμός της υδάτινης, χερσαίας και  ευρύτερης περιοχής της λίμνης Παμβώτιδας ως «Περιοχή Προστασίας της Φύσης» και καθορισμός χρήσεων γης, όρων και περιορισμούς δόμησης.

Λαμβανομένου υπ΄ όψη ότι κύριος σκοπός σύστασης του Π.Δ. είναι η προστασία της λίμνης και της ευρύτερης περιοχής, της βιοποικιλότητας, του δασικού τοπίου, των φυσικών σχηματισμών, τον πολιτισμικών μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, κρίνουμε ότι ο προτεινόμενος τίτλος του Π.Δ. συνάδει απόλυτα με τον σκοπό σύστασης του Π.Δ.

Β) Το άρθρο 1 πρέπει να τροποποιηθεί ως εξής: «Σκοπός του παρόντος διατάγματος, είναι η αποκατάσταση του οικοσυστήματος των Λιμνών Παμβώτιδας και Λαψίστας και η προστασία, διατήρηση και διαχείριση της βιοποικιλότητας, της φύσης και του τοπίου, ως φυσικής κληρονομιάς και πολύτιμου εθνικού φυσικού πόρου, προκειμένου να διασφαλιστεί τόσο η βιολογική, οικολογική, φυτογεωγραφική, αισθητική, επιστημονική, εκπαιδευτική και γεωμορφολογική αξία, καθώς και ο ικανοποιητικός βαθμός διατήρησης των οικολογικών λειτουργιών των ειδών και των οικοτόπων, όσο και η αρμονική συνύπαρξη του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον στο πλαίσιο της βιώσιμης χρήσης των οικοσυστημικών υπηρεσιών της προστατευόμενης περιοχής.»

Γ. Εισηγούμαστε  την τροποποίηση των άρθρων 2 και 3 ως εξής :

   1) Η ζώνη Α2 (Άρθρο 3 παράγραφος Ι.2), όπως σωστά έχει οριστεί στο άρθρο 2 ως «σημαντική για τα προστατευόμενα είδη υγροτοπική περιοχή καλαμιώνων»  θα πρέπει  να επεκταθεί και στα τμήματα της λίμνης που περιλαμβάνουν τον αντίστοιχο τύπο ενδιαιτήματος. Έτσι, η ζώνη Α2 είναι αναγκαίο να επεκταθεί ώστε να περιλαμβάνει τους καλαμιώνες κατά μήκος και των ζωνών Α.4.2, Β.5.1, Β.2, Α.5, Α.4.1, Α.3. Είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η προστασία του συγκεκριμένου τύπου ενδιαιτήματος, καθότι αποτελεί περιοχή φωλιάσματος για την απειλούμενη Βαλτόπαπια (Aythya nyroca), περιοχή φωλιάσματος για το σύνολο των υδρόβιων αναπαραγόμενων ειδών ορνιθοπανίδας της λίμνης, όπως το Σκουφοβουτηχτάρι (Podiceps cristatus), το Νανοβουτηχτάρι (Tachybaptus ruficollis), τη Φαλαρίδα (Fulica atra), τη Νερόκοτα (Gallinula chloropus) και την Πρασινοκέφαλη πάπια (Anas platyrhynchos), σημαντικό ενδιαίτημα διατροφής για αρκετά είδη ορνιθοπανίδας με σημαντικότερα, τα απειλούμενα είδη: Ήταυρος (Botaurus stellaris), Ψαθοποταμίδα (Acrocephalus melanopogon), Καλαμόκιρκος (Circus aeruginosus), καθώς και ενδιαίτημα κουρνιάσματος για αρκετά είδη ορνιθοπανίδας. Χαρακτηριστικά, στο ενδιαίτημα των καλαμιώνων της λίμνης κουρνιάζει το σύνολο των Ψαρονιών και Καρακαξών του  λεκανοπέδιου των Ιωαννίνων.

   2) Αναφορικά με την ζώνη Α.4.1 (Άρθρο 3 παράγραφος Ι.4)

Θα πρέπει να διαγραφεί η παράγραφος 1 καθώς η δημιουργία εγκαταστάσεων και υποδομών για αγωνιστικές εκδηλώσεις και κίνησης σκαφών αποτελούν σήμερα την μεγαλύτερη απειλή για την ανάταξη του λιμναίου οικοσυστήματος. Η συγκεκριμένη περιοχή είναι ζωτικής σημασίας για το οικοσύστημα της Παμβώτιδας διότι  περιλαμβάνει τις πηγές της λίμνης και τον μεγαλύτερο εκτεταμένο και ενιαίο καλαμιώνα και κρίσιμη περιοχή αναπαραγωγής για τα απειλούμενα και προστατευόμενα είδη. Στην ετήσια έκθεση του ΣΩΜΑΤΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ / Οκτώβριος 2016 , στην παράγραφο  “4.3 Οι σημαντικότερες υποθέσεις υπό εξέταση το 2015 για υπαγωγή τους σε καθεστώς περιβαλλοντικής ευθύνης” ως σημαντικότερη υπόθεση αναφέρεται η Πρόκληση ζημίας στον Υγρότοπο-Καλαμώνα Αμφιθέας της Λίμνης Παμβώτιδας στο νομό Ιωαννίνων και ειδικότερα «Το Νοέμβριο του 2015, …………., πραγματοποιήθηκε κοινή αυτοψία από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος και το ΣΥΓΑΠΕΖ στη Λίμνη Παμβώτιδα, όπου διαπιστώθηκε ότι δεν είχε αποκατασταθεί ο υγρότοπος. Τον Μάιο του 2016 ακυρώθηκε από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας η απόφαση ανανέωσης των περιβαλλοντικών όρων του έργου που είχε εκδοθεί από το Γεν. Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας. Η αποκατάσταση του υγροτόπου ακόμα εκκρεμεί”. Συνεπώς η παράγραφος 1 οφείλει να διαγραφεί καθώς αντί να μεριμνά για την αποκατάσταση του υγροτόπου Αμφιθέας προσπαθεί να νομιμοποιήσει την παρουσία των παράνομων μπαζωμάτων και λοιπών κατασκευών!

Θα πρέπει για την ζώνη Α4.1. να προστεθεί παράγραφος που θα προβλέπει ρητά και θα επιτρέπει έργα με αποκλειστικό στόχο την αποκατάσταση του οικοσυστήματος καθώς και την επανασύνδεση της λίμνης με τις πηγές της.

Προτείνουμε την επέκταση της ζώνης Α4.1 ώστε να περιλαμβάνει και την πηγή Σεντενίκου (νυν ζώνη Β.3.4 ) την κύρια πηγή τροφοδοσίας της Λίμνης Παμβώτιδας.

Θα  πρέπει να τροποποιηθεί η παράγραφος 3 του άρθρου 3 , ώστε οι επιτρεπόμενες εγκαταστάσεις-απαραίτητες υποδομές να εξυπηρετούν μόνο τις δραστηριότητες της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, της επιστημονικής και μη παρατήρησης της φύσης και της αναψυχής. Η κατασκευή πεζόδρομων και ποδηλατοδρόμων δεν θα πρέπει να επιτρέπεται στην συγκεκριμένη ζώνη.

   3) Αναφορικά με την ζώνη Α.4.2 αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει και την ζώνη Β.5.1 καθώς και αυτή η περιοχή αφορά αποκομμένες από τη Λίμνη παραλίμνιες και λιμναίες περιοχές λόγω της κατασκευής του αναχώματος.

Θα πρέπει να τροποποιηθεί η παράγραφος 2 για τη ζώνη Α 4.2 ώστε να ορίζεται ρητά η δημιουργία  Υγροτοπικού Περιβαλλοντικού Πάρκου (Υ.ΠΕ.Π.) με σκοπό την αποκατάσταση και επανασύνδεση των υγροτοπικών ενδιαιτημάτων προστατευόμενων ειδών της λίμνης. Κάθε επιπλέον χρήση στην εν λόγω ζώνη θα πρέπει να συνάδει αποκλειστικά και μόνο με τους σκοπούς του  Υγροτοπικού Περιβαλλοντικού Πάρκου. Είναι επιβεβλημένος ο υγροτοπικός χαρακτήρας του Πάρκου, καθώς από μέσα διέρχεται η τάφρος Λαγκάτσας η κύρια τάφρος εισροής υδάτων στην Παμβώτιδα. Ο χαρακτηρισμός του ως Υγροτοπικό Πάρκο διασφαλίζει ότι οι επικίνδυνες ουσίες των νερών θα φιλτράρονται πρώτα στα υγρολίβαδα με φυσικές διεργασίες πριν εισέλθουν στη Λίμνη. Σήμερα αυτό δεν επιτυγχάνεται με αποτέλεσμα όλα τα φερτά, οργανικά κλπ υλικά από το Λεκανοπέδιο να εισέρχονται κατευθείαν στη Λίμνη  μολύνοντας τα νερά της. Επιπλέον η επανασύνδεση των υγροτοπικών εκτάσεων με την κύρια έκταση της  λίμνης θα αναδημιουργήσει τα πεδία φυσικής αναπαραγωγής ψαριών και πουλιών, σημεία ζωτικά για τη λειτουργία του οικοσυστήματος.

4) Αναφορικά με την ζώνη Α.7 (Άρθρο 3 παράγραφος Ι.7), ενώ σε αυτήν την ζώνη θεωρητικά έχουν ενταχθεί οι εποχικοί υγρότοποι, πρακτικά έχει συμπεριληφθεί ένα πολύ μικρό ποσοστό αυτών των εποχικών υγροτόπων. Θα πρέπει να συμπεριληφθούν όλοι οι εποχικοί υγρότοποι του λεκανοπέδιου. Θα πρέπει να προστεθεί παράγραφος που θα προβλέπει και επιτρέπει έργα με στόχο την αποκατάσταση των εποχικών υγροτόπων, καθότι η τωρινή κατάσταση αρκετών από αυτούς του υγροτόπους είναι υποβαθμισμένη, με ορισμένους να είναι μπαζωμένοι σε μεγάλο ποσοστό της έκτασης τους.

5) Αναφορικά με την ζώνη Β.2 (Άρθρο 3 παράγραφος ΙΙ.2) θα πρέπει να καταργηθεί και να συμπεριληφθεί στην ζώνη Α.6. Αποτελεί φυσική συνέχεια της ζώνης Α.6, με ίδιο τύπο ενδιαιτημάτων. Ως παρόχθια έκταση με κυρίαρχα τα παρόχθια ενδιαιτήματα αποτελεί σημαντική περιοχή για είδη χλωρίδας και πανίδας.

6) Αναφορικά με τις ζώνες Β.3.1, Β.3.2, Β.3.4 (Άρθρο 3 παράγραφος ΙΙ.3) θα πρέπει να προστεθεί παράγραφος η οποία θα προβλέπει και θα επιτρέπει έργα με στόχο την μερική αποκατάσταση της λίμνης Λαψίστας. Η επαναδημιουργία τμήματος της λίμνης Λαψίστας και επανασύνδεση με την λίμνη Παμβώτιδα είναι ουσιαστικό μέτρο, ώστε να επιτευχθεί, ως ένα βαθμό, φυσικός καθαρισμός της Παμβώτιδας μέσω των υδάτων που θα απορρέουν στην Λαψίστα, αποσυμφόρηση του ποταμού Καλαμά από το οργανικό φορτίο της λίμνης (το οποίο είναι υπεύθυνο κατά τα τελευταία έτη για την κακή ποιότητα νερού του ποταμού)  και βελτίωση του βαθμού διατήρησης ειδών χλωρίδας και πανίδας, μέσω της δημιουργίας κατάλληλων υγροτοπικών ενδιαιτημάτων.

Για τις ζώνες Β.3.1, Β.3.2,  (Άρθρο 3 παράγραφος ΙΙ.3) θα πρέπει να αλλάξει η χαρτογράφηση των περιοχών, ώστε να επικοινωνούν με τη  ζώνη Β.3.3, μέσω της οποίας θα μπορούσε να εμπλουτίζεται η περιοχή με τα νερά της Παμβώτιδας. Ως αναφέρθη  παραπάνω η  ζώνη Β.3.4 (πηγή Σεντενίκου ) θα πρέπει να επεκταθεί και να  ενσωματωθεί στη ζώνη Α.4.1.

7) Ρητή αναφορά στη μέγιστη στάθμη της Λίμνης Παμβώτιδας η οποία ορίζεται με το ύψος της στάθμης του υπερχειλιστή 469,54.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Το κύριο και βασικό στοιχείο της προσπάθειας για τη σωτηρία της Παμβώτιδας είναι η αποκατάσταση του οικοσυστήματος της και τούτο πρέπει να προσδιορίζεται ρητά και με σαφήνεια στο Π.Δ.. Το παρόν σχέδιο Π.Δ. δυστυχώς δεν ανταποκρίνεται στον σκοπό τον οποίο καλείται να υπηρετήσει. Αφ΄ ενός δεν τίθενται όροι δεσμευτικοί για την ουσιαστική προστασία της φύσης και αφ΄ ετέρου δεν ορίζονται συγκεκριμένα μέτρα αποκατάστασης του διαταραχθέντος οικοσυστήματος. Για την  διάσωση και λειτουργία της Παμβώτιδας ως Λίμνης-οικοσύστημα θα πρέπει να διασφαλισθεί η αποκατάσταση της ελεύθερης και ανεμπόδιστης επικοινωνίας της με τους υδροβιότοπους της , τις κύριες πηγές τροφοδοσίας  της με καθαρό νερό και τα υγρολίβαδα της.

Η  Πολιτεία έχει συνταγματική υποχρέωση να ανακόψει την καταστροφική πορεία της Λίμνης και να διασφαλίσει την επιβίωσή της εισάγοντας στο Π.Δ. σαφείς ρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν ουσιαστικά την αποκατάσταση του διαταραχθέντος οικοσυστήματος της Παμβώτιδας, καθώς το περιβάλλον αποτελεί στρατηγικό  πλεονέκτημα της περιοχής.

Για το Δ.Σ.

Ο Πρόεδρος του Δ.Σ.
του «Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων»
Αδαμάντιος Ζώλας

Η Πολιτεία των πουλιών

Μια έκθεση με θέμα τα πουλιά που ζουν στην Ελλάδα. Πουλιά ενδημικά και μεταναστευτικά , απειλούμενα και κοινά . Ακουαρέλες , τέμπερες, ακρυλικά , χρωματιστά και όχι μόνο μολύβια είναι τα αγαπημένα υλικά των ζωγράφων.

Οι καλλιτέχνες Χάρης Κουρουζίδης και Αποστόλης Χολέβας, με διαφορετικές διαδρομές και βιώματα, μας καλούν να συνομιλήσουμε με τα έργα τους και να διακρίνουμε μέσα στον μαγικό χώρο της ετεροπροσέγγισης εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν την ανάμνηση της Νεφελοκοκκυγίας, της ιδανικής πολιτείας που έφτιαξαν κάποτε τα πουλιά στα σύννεφα, όπως την φαντάστηκε ο Αριστοφάνης στους «Ορνιθες», αναζητώντας, ανάμεσα στον κόσμο των ανθρώπων και σ’ αυτών των θεών, «μια ευτυχία άπιαστη».

Διάρκεια έκθεσης: 3 – 23 Φεβρουαρίου 2018

Καφέ «Θυμωμένο Πορτραίτο»

Καποδιστρίου 20, Ιωάννινα | Τηλ. 26510 68550

Εγκαίνια

Σάββατο, 3 Φεβρουαρίου, Ώρα 20:00

Παράλληλη δράση: Φωτογραφική Παρουσίαση «Τα πουλιά της Ηπείρου» από τον Νίκο Μπούκα

Συνδιοργάνωση:

Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία

Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων

Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών, Εργαστήριο Οικολογίας

Plegadis – Εταιρεία Οικοπεριηγήσεων